Inleiding

De tweede kwartaalrapportage is financieel het vertrekpunt voor de begroting 2026-2029

Deze begroting is tegelijk de laatste voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2026. We voelen de verantwoordelijkheid om de gemeentefinanciën goed achter te laten voor onze opvolgers. Dat is ingewikkeld, omdat gemeenten bij de afgelopen Voorjaarsnota geen zekerheid hebben gekregen over de structurele inkomsten voor jeugdhulp en demping van het ravijn. Vanuit Den Haag hebben we ook de komende periode weinig meer te verwachten, zeker nu het kabinet demissionair is.
Het zal daarom een begroting zijn van schaarse middelen, knelpunten die binnen de programma’s moeten worden opgelost en ingewikkelde bezuinigingen vanuit de programmabegroting 2025 die moeten worden ingevuld. Ongetwijfeld zal ook de jeugdhulp een belangrijk thema zijn. We moeten in september zicht hebben op de effecten van zorgcontracten die vanaf 1 januari 2025 zijn gaan lopen. We gaan ook investeren, bijvoorbeeld in stevige lokale teams. Hiervoor willen we geld vrijmaken, wat op termijn moet leiden tot lagere zorgkosten.
Het zal verder een sobere begroting zijn zonder nieuw beleid, met ook weinig tot geen financiële ruimte voor de komende raadsperiode.

We hebben de meicirculaire van het Rijk ontvangen

Daarin staat hoeveel geld gemeenten van het Rijk ontvangen. Deze circulaire was extra belangrijk, omdat het Rijk aan zou geven hoe zij met het advies van de commissie-Van Ark om zou gaan. De commissie adviseerde het Rijk en de VNG hoe om te gaan met de stijgende kosten in de jeugdhulp en het invullen van (rijks)bezuinigingen.

Het Rijk heeft het advies van de commissie van Ark maar voor een stukje overgenomen

Het Rijk heeft in haar Voorjaarsnota extra geld gegeven voor de jeugdhulp. Deze besluiten zijn in de meicirculaire verwerkt. Het gaat voor Almere om € 5 miljoen in 2025, bijna €16 miljoen in 2026 en € 15,5 miljoen in 2027.

We krijgen bijvoorbeeld geld om het ravijn te dempen, gekoppeld aan de jeugdhulp.
Daarnaast neemt het Rijk structureel 50% van de doorwerking van het tekort in 2024 voor haar rekening. De andere helft komt voor de rekening van gemeenten.
Verder worden de bezuinigingsmaatregelen twee jaar naar achteren geschoven. Hiervoor ontvangen gemeenten tot en met 2027 extra geld.

Tegenover deze drie posten heeft het Rijk zonder enkele onderbouwing de bezuiniging van de jeugdhulp verder verhoogd. Hierdoor krijgen gemeenten structureel geen extra geld. Het geld dat we krijgen is tijdelijk, te weinig en doet geen recht aan de uitspraak van de commissie van Ark. Vanaf 2028 verslechtert het perspectief hierdoor met ruim € 14 miljoen. In de rapportage worden de effecten van Almere verder toegelicht, in de risicogroep sociaal domein.

We hebben de overige bijstellingen uit de meicirculaire verwerkt

Als gemeente ontvangen we via het gemeentefonds geld voor loon en prijsstijgingen. Dit wordt accres genoemd. Hoeveel we ontvangen wordt berekend op basis van het percentage prijs bruto binnenlands product. Dit percentage is gestegen daarom ontvangen we meer accres. Als gemeente maken we ook meer kosten doordat lonen en prijzen stijgen. Het extra accres dat we ontvangen is structureel ruim € 5 miljoen hoger dan de extra kosten die we maken. Dit komt onder andere doordat de nieuwe cao van gemeenten lager is uitgevallen dan verwacht.

Naast dit voordeel zijn er nog andere bijstellingen die per saldo uitkomen op een voordeel van € 2 miljoen. Het totale structurele voordeel op het gemeentefonds komt daarmee uit op ongeveer € 7 miljoen in 2029.

Het meerjarenperspectief

bedragen x € 1 miljoen

omschrijving	2025	2026	2027	2028	2029
saldo begroting na het eerste kwartaal 2025	-60,8	-28,7	-9,0	-0,7	2,6
sociaal domein	-1,8	0,0	0,0	-14,1	-14,2
gemeentefonds	1,9	9,1	6,6	5,4	6,9
rente	0,8	0,8	0,7	0,7	0,6
overig	1,9	-0,6	-0,6	-0,6	0,0
projectvertraging	0,4	-0,3	0,0	0,0	0,0
neutrale bijstellingen	0,7	-0,6	-0,1	0,1	0,0
saldo begroting na het tweede kwartaal 2025	-57,0	-20,4	-2,5	-9,3	-4,0

We hoeven niet aanvullend te bezuinigen

Bij de eerste kwartaalrapportage 2025 hebben we u gemeld dat wij geen aanvullende maatregelen hoeven te treffen. Daar waren wel vier voorwaarden aan verbonden. De eerste voorwaarde was dat het Rijk het advies van de commissie van Ark integraal over zou nemen en er extra geld voor gemeenten zou komen. Deze voorwaarde is niet waargemaakt door het Rijk. Voor de jeugdhulp krijgen we er structureel geen geld bij, alleen incidenteel. Daardoor verwachten we nu een tekort van € 4 miljoen in 2029. Omdat het Rijk hiervoor volgens ons verantwoordelijk is accepteren we dit nu en nemen we geen maatregelen.

De andere drie voorwaarde passen we nog steeds toe. Door andere bijstellingen in het gemeentefonds en de lagere rente sluit de begroting met een klein tekort. De buffer, die hieronder wordt toegelicht, voldoet in 2026 aan de afspraken die we hebben gemaakt. Daarom stellen we nu ook geen aanvullende maatregelen voor. Dat betekent wel dat we bij de begroting geen ruimte verwachten voor nieuw beleid of om bezuinigingen terug te draaien. Daarom blijven de andere drie voorwaarden nog steeds van toepassing.

Het gaat om:

We hebben geen ruimte voor afweegbaar beleid of terugdraaien bezuinigingen.
We treffen maatregelen om de jeugdzorg t/m 2027 binnen het bestaande budget te betalen.
We zorgen ervoor dat we de vastgestelde bezuinigingen volledig worden ingevuld. Daar waar dat niet lukt komen er alternatieve bezuinigingen. Structurele nieuwe knelpunten worden zoveel mogelijk opgelost met aanvullende maatregelen.

Buffer

bedragen x € 1 miljoen

omschrijving	2025	2026	2027	2028	2029
beginstand per 1 januari	133,9	76,7	56,3	53,9	44,6
jaarresultaat 2024	-0,2
perspectief	-57,0	-20,4	-2,5	-9,3	-4,0
totaal	76,7	56,3	53,9	44,6	40,6

U heeft inmiddels de programmarekening 2024 ontvangen. Daaruit blijkt een tekort van € 0,2 miljoen. Dit wordt in de programmarekening verder toegelicht. Verder verwerken we het geactualiseerde perspectief met de buffer voor de aankomende jaren. In 2026 verwachten we dat er € 56,3 miljoen in de buffer zit. Dit voldoet aan de doelstelling van € 45 miljoen. Hiervan maken we in het derde kwartaal een eerste inschatting. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat eventuele winst over 2025 nodig is voor het afdekken van de eerste fase van de gebiedsontwikkeling High Tech Campus. Het is niet te verwachten dat daarbovenop nog extra geld beschikbaar komt.